Leven met een stoma
Een stoma is een kunstmatige uitgang. Een opening die een lichaamsholte verbindt met de buitenwereld. Meestal wordt een stoma aangelegd op de dikke darm, dunne darm of de urineleiders. Je krijgt een stoma als ontlasting of urine het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten. Bijvoorbeeld bij ontstekingen, aangeboren afwijkingen of bij tumoren en poliepen.
Een stoma is rood van kleur. De stoma bestaat uit slijmvlies en is wat vochtig, net als het slijmvlies in de mond. De stoma zelf is gevoelloos. Een stoma zelf heeft weinig tot geen gevoel, omdat het geen zenuwuiteinden bevat.
Soorten stoma’s
Er zijn allerlei soorten stoma’s. Sommige stoma’s worden vaak aangelegd, andere stoma’s zelden. De drie meest voorkomende stoma’s zijn:
- Stoma op de dikke darm (colostoma)
- Stoma op de dunne darm (ileostoma)
- Stoma op de urineleiders (urinestoma)
Naast een stoma zijn er ook andere manieren om ontlasting en urine ‘kwijt’ te raken. Dat zijn de:
- pouch (bij de darmen)
- continent ileostoma (bij de darmen)
- continent urinestoma (bij de blaas)
- neoblaas (bij de blaas)
De mogelijkheden voor een pouch of een neoblaas zijn sterk afhankelijk van de persoonlijke situatie. Daarnaast speelt leeftijd ook een rol.
Tijdelijk of blijvend
Een stoma kan tijdelijk of blijvend zijn. Een tijdelijke stoma kan worden opgeheven. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt in enkelloops en dubbellops stoma’s:
- Een enkelloops (of eindstandig) stoma heeft één opening. Uit die ene opening komt de ontlasting.
- Een dubbelloops stoma heeft twee openingen. Uit één opening komt ontlasting en uit de andere opening komt wat slijm.
Een enkelloops stoma is meestal blijvend, een dubbelloops stoma meestal tijdelijk. Of een stoma tijdelijk of blijvend is hangt af van de reden waarom u een stoma krijgt. Een tijdelijk stoma kan bijvoorbeeld worden aangelegd om een ontstoken darmdeel rust te geven. Of om de darmen te laten genezen na een operatie.
Oorzaak stoma?
Er kunnen allerlei redenen zijn waarom een stoma wordt aangelegd. Bijvoorbeeld bij een ziekte, erfelijke afwijking of ongeval. Enkele voorbeelden:
- Een gezwel of tumor bij darmkanker of blaaskanker
- Ernstige ontstekingen (bijvoorbeeld de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of interstitiële cystitis)
- Onbehandelbare verstopping
- Aangeboren afwijkingen (bijvoorbeeld anusatresie of de ziekte van Hirschsprung)
- Ongeval of dwarslaesie
Aantal mensen met een stoma
Elk jaar stijgt het aantal mensen dat een stoma krijgt. Geschat wordt dat er circa 7.000 nieuwe stomadragers per jaar bijkomen (permanent en tijdelijk) in Nederland. Op dit moment hebben gemiddeld 38.000 mensen in Nederland een colo-, ileo of urostoma.
Een stoma is geen ziekte maar een aanpassing met als doel klachten te verminderen en kwaliteit van leven te verbeteren. De Stoma Zorgwijzer laat zien in welke ziekenhuizen stomazorg wordt geboden.