Kijken naar wat je kunt

Voor veel mensen met ernstige darmproblemen is een volledig herstel niet aan de orde. Hoe ga je daarmee om? In het MUMC+ in Maastricht kijken Ad Masclee en Nico Wolter naar álle leefdomeinen. Zij gaan daarbij uit van Positieve Gezondheid.

De cijfers die MDL-arts Ad Masclee en onderzoeker Nico Wolter van het MUMC+ laten zien zijn schrikbarend. Maar liefst tweederde van de 250 patiënten die zij hebben bevraagd zijn niet meer in staat om volledig te werken en een voor hen prettig leven te leiden. Tegelijkertijd zijn veel patiënten kritisch over hun arts. Wolter: ‘Uit een wat ouder onderzoek onder MDLpatiënten van alle universitaire centra in Nederland bleek dat 70 procent ontevreden was over hun specialist. Dan gaat het vaak niet eens over de medische zorg, maar om het gebrek aan aandacht voor het leven van deze patiënten.’

Nog niet rijp

Nico Wolter gaf destijds artsen presentaties over de manier waarop je patiënten volgens hem benadert. ‘Iedereen vond mijn verhaal over integrale zorg interessant, maar de tijd was nog niet rijp’, concludeert hij nu. Voor hemzelf was het altijd klip en klaar dat patiëntenzorg meer omvat dan puur medische zorg. ‘Ik heb een lange ziektegeschiedenis,’ vertelt hij. ‘Ik was op mijn 17e profvoetballer bij Roda JC, maar ik viel steeds uit met allerlei klachten. Uiteindelijk bleek dat ik een reumatische aandoening heb. Inmiddels weet ik ook dat ik de ziekte van Crohn heb.’ Wolter is niet stil blijven zitten. Hij ging medicijnen studeren en werd verzekeringsarts. Hij werkte bij verschillende bedrijven en bij het UWV. Het in balans brengen van zijn leven met zijn aandoeningen, het zoeken naar wegen om zich beter te voelen: het hoort allemaal bij hem. En hij draagt dat ook graag over op anderen.

Ziekte van Crohn

Zo kwam Nico Wolter in contact met Ad Masclee. Beiden gaan zij uit van de visie op Positieve Gezondheid vanMachteld Huber. Masclee: ‘Dokters nemen maar een deel van de zorg voor hun rekening: de beste medische behandeling. Maar daar houdt het niet op. Beter worden is maar één facet en misschien niet eens haalbaar. Hoe gaat een patiënt met zijn ziekte om in het dagelijks leven?’ Een voorbeeld? ‘Iemand met de ziekte van Crohn heeft misschien last van nachtelijke diarree, terwijl hij alleen beneden een toilet heeft. Om de andere gezinsleden niet te storen gaat hij op de bank slapen. Dat heeft grote gevolgen voor zijn eigen leven én dat van zijn partner en gezin. ‘Zo’n persoon is geholpen met een toilet boven. Daarvoor kun je een aanvraag indienen, maar dat moet je wel weten. Misschien valt deze patiënt ook uit op zijn werk vanwege zijn ziekte. Dan moet er iemand zijn die zegt: dit kan anders. Deze persoon kan vanaf het begin worden begeleid. Daar komt de samenwerking met Nico in beeld.’

Unieke combinatie

Nico Wolter beschikt dus over medische deskundigheid, en ervaring als bedrijfsarts en als patiënt. ‘Het valt mij altijd op dat er steeds naar één aspect wordt gekeken. Maar het gaat niet alleen om de vraag: kan ik jou beter maken, of hoe krijg ik jou aan het werk? Het gaat om het totaalbeeld. Weet je van een taxichauffeur dat hij een darmziekte heeft en dat hij een toilet in de buurt moet hebben, dan moet je daarnaar kijken. Maar je moet ook kijken wat het doet met die man om zijn baan op te geven en iets anders te gaan doen. Is hij psychisch stabiel? Heeft hij ook andere klachten, zoals vermoeidheid? Hoe zit het sociaal?’

Als Nico Wolter en Ad Masclee eenmaal gaan praten, worden ze steeds enthousiaster. Ze zijn er heilig van overtuigd dat goede zorg integrale zorg is en dus alle levensterreinen bestrijkt. ‘Chronische patiënten zijn vaak al uit het lood geslagen,’ zegt Masclee. ‘Vervolgens moeten ze zich ook nog eens gaan verdiepen in het woud van regeltjes dat Nederland heeft. Je weet dan echt niet waar je moet beginnen. Binnen het ziekenhuis kan daar ook naar gekeken worden. En dat is de reden dat Nico bij ons werkt. Hij kijkt naar de hele mens.’ Wolter: ‘Ziekte heeft een impact op alle aspecten van je leven. Als je daar pas aandacht aan besteedt als een patiënt maanden of jaren verder is, dan is het vaak te laat. Mensen werken soms al niet meer of hebben zich teruggetrokken uit het sociale leven; ze zijn langzamerhand dus afgegleden. In die fase is het moeilijk om mensen nog te veranderen. Doe je dat aan het begin van het traject, dan is er veel meer mogelijk.’

Stabiel immuunsysteem

Beiden staan een integrale benadering voor. Het gaat erom fysieke fitheid, veerkracht en het vermogen tot werken te behouden. Hun werkwijze is in wezen eenvoudig. Masclee informeert in zijn spreekkamer behalve naar de lichamelijke klachten ook naar het dagelijks leven van mensen. ‘Zo krijg je een totale anamnese van de patiënt. We weten op dat moment ook wat de thuissituatie is en hoe die persoon in het leven staat. Daarna komen de patiënten in contact met Nico.’ Wolter: ‘Ik kijk naar hun fitheid, naar nevenklachten die hun fitheid belemmeren en ik vraag hen ook naar hun werk. Omdat ik zelf chronisch ziek ben, weet ik waar mensen over praten. Dat merken ze. Ik kan uit eigen ervaring vertellen hoe belangrijk het is om je immuunsysteem stabiel te houden. Vooral voor mensen met een chronische darmaandoening is dat belangrijk. Is dat in orde, dan is er al veel winst behaald.’

Het tweetal is zo enthousiast omdat ze zien dat het werkt. Mensen vallen minder lang uit, zijn gezonder en hebben dus ook minder last van hun ziekte. ‘Het punt is dat we dit uiteraard nog moeten bewijzen’, leggen ze uit. ‘We doen nu een pilot met 400 patiënten en daar gaat een UWV-arts op promoveren. We hebben geld gekregen van de raad van bestuur van het ziekenhuis. ‘Wij denken echt dat dit veel gaat opleveren. Mogelijk kost het vooraan in het traject wat meer tijd en geld, maar bedenk wat we zo gaan besparen! Als het gaat lopen zoals we denken dat het gaat lopen, dan voelen patiënten zich straks gezonder en doen ze minder een beroep op de zorg. En denk ook eens aan de besparing op uitkeringen. Om nog maar te zwijgen over de arbeidskrachten die straks keihard nodig zijn. Wij geloven dat integrale zorg écht de zorg van de toekomst is.’

Voor meer informatie: www.iph.nl

Tekst: Rietje Krijnen, Foto: Moniek Wegdam