Mondproblemen met colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn

Er is een verband tussen mondproblemen en de IBD-ziekten Crohn en colitis ulcerosa. Henk Brand, medisch bioloog in het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA), vertelt over het betreffende onderzoek.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat mensen met IBD (Inflammatory Bowel Disease of chronische darmontsteking) vaker problemen met hun mond hebben. ‘Denk hierbij aan aften, verkleuringen, ontstoken mondhoeken en smaak- en tandvleesproblemen,’ aldus Henk Brand.
In het onderzoek werd gekeken hoe vaak mondproblemen voorkomen bij IBD-patienten en bij hun partners zonder IBD. ‘Vooral veel mensen met Crohn ervaren problemen, ongeveer tweemaal zoveel als mensen zonder IBD. Colitispatiënten hebben meer last van mondproblemen dan hun gezonde partners, maar minder dan mensen met Crohn.’

Uit het onderzoek bleek dat mensen met IBD hun mondhygiëne goed op peil houden en dat dus niet de oorzaak van de problemen is. ‘Verder bleek dat bij een verergering van de IBD-klachten, de mondgezondheidsproblemen ook toenemen. We vonden geen relatie met geneesmiddelen. Wel zagen we een smaakverstoring als mensen antibiotica gebruiken.’

Stomavereniging

In een vervolgonderzoek, samen met de Stomavereniging, werd nagegaan of mensen ook mondproblemen blijven ervaren na het verwijderen van de dikke darm. De verwachting was dat dit tot een afname van de klachten zou leiden, vooral bij de ziekte van Crohn. ‘Maar ook nu bleek dat mensen met Crohn meer mondproblemen ervaren, ook na het verwijderen van hun dikke darm,’ aldus Henk Brand. ‘En helemaal opvallend is dat vooral vrouwen met Crohn en een stoma anderhalf keer meer last hebben van mondproblemen dan vrouwen met colitis. Voor vrouwen geldt wel dat zij sowieso meer mondproblemen hebben dan mannen. Ook bij gezonde personen zien we dit.’

Droge mond

Uit het eerdere onderzoek werd duidelijk dat klachten over een droge mond opvallend vaak voorkomen bij mensen met IBD. ‘Daarom onderzoeken we momenteel de samenstelling van speeksel van mensen met IBD. We zijn benieuwd of bij hen de samenstelling anders is dan bij mensen zonder IBD. Speeksel bevat namelijk veel beschermende stoffen, en het is mogelijk dat deze beschermende werking bij IBD is verminderd. Zo zagen we bij mensen met Crohn een verband tussen de ziekteactiviteit in de darm en de hoeveelheid mucine 5B in speeksel. Dit is een eiwit dat een belangrijke rol speelt bij de bevochtiging van de mond. Met dit soort informatie hopen we mondklachten in de toekomst gerichter te kunnen behandelen.’

Tandarts

Volgens Henk Brand is het aan te raden om de algemene adviezen over mondzorg van je tandarts op te volgen. ‘Verder is het verstandig regelmatig een mondhygiënist te bezoeken. Als een tandarts niet vraagt naar je algehele gezondheid, geef dan zelf aan dat je IBD en mondklachten hebt. Vooral bij een verergering van de klachten. Van Crohn is bekend dat het een ziekte is die door het hele spijsverteringsstelsel kan voorkomen, van ‘mond tot kont’. Soms beseffen tandartsen dit niet.’

Het onderzoek van Henk Brand en zijn collega’s bestaat tot nu toe vooral uit ervaringen van patiënten. Daarom zijn zij in een vervolgonderzoek bezig met de analyse van gegevens uit tandartsdossiers, zoals het aantal vullingen en de ernst van tandvleesontsteking. ‘De eerste resultaten sluiten nauw aan bij de ervaringen die IBD-patiënten melden, maar we moeten nog over dit onderzoek publiceren,’ aldus Henk Brand.

Tekst: Renske Hoefman