Een tijdelijke stoma is vaak een noodzakelijke tussenstap in de behandeling van een darmziekte of na een operatie. Maar wat houdt het precies in? En wat kun je verwachten als je tijdelijke stoma wordt opgeheven?
Wat is een tijdelijke stoma?
Een tijdelijke stoma is een kunstmatige uitgang op de buik, waarbij de ontlasting via een stoma in een opvangzakje terechtkomt. Deze stoma wordt aangelegd om de darmen rust te geven en complicaties te voorkomen, bijvoorbeeld na een darmoperatie of bij hevige ontstekingen. Na verloop van tijd kan de stoma weer worden opgeheven en kan de ontlasting weer via de natuurlijke weg verlopen.
Wanneer krijg je een tijdelijke stoma?
Een tijdelijke stoma wordt meestal aangelegd:
- Na het verwijderen van een darmtumor, om de darmnaad te laten genezen.
- Bij ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
- Bij een ernstige darmafsluiting door een tumor.
De arts beslist samen met jou of een tijdelijke stoma mogelijk en wenselijk is. Soms is een permanente stoma een veiligere keuze.
Opheffen van de stoma
Gemiddeld wordt een tijdelijke stoma na 3 tot 6 maanden opgeheven. Dit gebeurt via een operatie, waarbij de darmdelen weer met elkaar verbonden worden. Er zijn verschillende methodes, afhankelijk van het type stoma:
- Dubbelloops stoma: Bij een stoma met twee uitgangen (dubbelloops stoma) worden beide uitgangen weer met elkaar verbonden en wordt de darm via de stomaopening weer in de buik teruggelegd.
- Eindstandig stoma: Bij een stoma met één uitgang (eindstandig stoma) wordt het litteken op de buik weer geopend. De chirurg zet het uiteinde van de stoma weer aan het uiteinde van de darm die afgesloten in de buik lag.
In beide gevallen kan de ontlasting daarna weer op de natuurlijke weg het lichaam verlaten. Je hebt na de operatie een kleine wond op de plaats waar de stoma heeft gezeten. Het genezen hiervan duurt twee tot drie weken.
Wat kun je verwachten ná het opheffen?
Het opheffen van de stoma betekent niet automatisch dat alles weer ‘zoals vanouds’ is. Je darmen moeten opnieuw leren functioneren, en dat kost tijd.
Veelvoorkomende klachten na het opheffen:
- Vaak moeten poepen en diarree hebben (soms tot 20–30 keer per dag).
- Urge-klachten: plotselinge aandrang die moeilijk op te houden is.
- ‘Clustering’: meerdere keren kort achter elkaar naar de wc moeten.
- Buikkrampen en winderigheid.
Meestal wordt het ontlastingspatroon normaler binnen 3 tot 6 maanden. Dit vraagt wel om training. Hierbij heb je begeleiding nodig.
Herstel en begeleiding
Gelukkig sta je er niet alleen voor. Na het opheffen van een tijdelijke stoma kun je rekenen op begeleiding, zoals:
- Advies van een tomaverpleegkundige of gespecialiseerd verpleegkundige over voeding, vezelinname (zoals psylliumvezels) en verzorging.
- Bekkenbodemfysiotherapie: dit helpt bij het trainen van je bekkenbodem en het leren beheersen van de aandrang.
- Voedingsadvies door je arts of verpleegkundige. Dit hangt af van je persoonlijke situatie, maar in het algemeen wordt geadviseerd om een of twee dagen vloeibaar te eten, en zodra dat goed gaat over te gaan op vaster voedsel. Voor je darmen is het goed om zo snel mogelijk naar het normale eetpatroon te gaan..
Heel soms (of: bij sommige mensen) blijft het ontlastingspatroon problematisch. Een nieuwe (permanente) stoma blijft dan een mogelijkheid waarover je in overleg met je arts kunt beslissen.
Belangrijke overwegingen
Niet iedereen komt in aanmerking voor het opheffen van de stoma. Als je hele dikke darm is verwijderd, of als je darmen ernstig beschadigd zijn, kan een definitieve stoma nodig blijven. Je arts zal met jou bespreken met in jouw situatie het beste is.’
Meer weten?
Heb je vragen of wil je je ervaringen delen met anderen? Neem contact op met de Stomavereniging of zoek contact met een stomaverpleegkundige of specialist in jouw ziekenhuis.